اخبار صنفی-انحصار زدایی سپتام از بخش امنیت جامعه با تکنولوژی‌های نوینی که در جهان در حال استفاده است موجب شده است تا شایعات متعددی را در خصوص سپتام منتشر کنند.
اما برای اینکه به زبان ساده دلیل این همه شایعات پوچ را برای مردم بیان کنیم بهتر است تا نظریه عامل خیالبافی را برایتان تشریح کنیم که ارتباط مستقیم با عملکرد شایعه سازان با سپتام دارد.
نظریه ای علمی در روانشناسی اجتماعی وجود دارد به نام “نظریه عامل خیال بافی.”
مختصر و مفید آن این است که رفتار افراد با دو انگیزه متضاد پیش می روند. از یک سو می خواهیم خود را انسان های درستکار و آبرومند به جامعه معرفی کنیم و احساس خوبی نسبت به خود داشته باشیم. (روانشناسان آن را انگیزه خویشتن می نامند) و از سوی دیگر می خواهیم از تقلب کردن نفع ببریم و تا حد امکان پول به جیب بزنیم.
آشکار است که این دو انگیزه در تضاد هستند. پس چگونه می توانیم از فایده های ریاکاری سود ببریم و هم زمان خود را انسان های شریفی بدانیم؟
اینجاست که نرمش پذیری شناختی شگفت انگیز ما، پا به صحنه می گذارد. این مهارت انسانی مادامی که اندکی تقلب می کنیم و می توانیم از آن سود ببریم و همزمان هم خود را انسانی نیکوکار نشان دهیم، وظیفه خود را به خوبی انجام می دهد.
چیزی که در اینجا توازن ایجاد می کند “دلیل تراشی” است و دلیل تراشی پایه نظریه عامل خیال بافی است.
○مثالی را در نظر بگیرید: شما با دوستانتان به رستوران لوکسی می روید و آنان از شما می خواهند در مورد پروژه های کاری که مدت هاست بر روی آنان کار می کنید صحبت کنید. این درخواست زیرکانه می خواهد آشکار کند که آیا شما مطابق با هزینه های خود شام سفارش داده اید؟ و آیا در زندگی شما چنین خرج هایی باز هم صورت می گیرد؟
سیاست شما در پاسخ هر چه باشد نشان از این دارد که همگی ما پیوسته می کوشیم تا خطی را دنبال کنیم که بدون آسیب زدن به خودانگاره ی خویش بتوانیم از ریاکاری سود ببریم. به قول اسکار وایلد “اخلاق مانند هنر یعنی کشیدن یک خط در یک جایی است.”
واقعیت تلخ این است که ، برای رفع فساد در جامعه، به دنبال یک یا دو یا ده فاسدِ کله‌گنده نباشید؛ بلکه دنبال هزاران و میلیون‌ها فاسد کوچک باشید که هر کدام در قلمروی خودشان از اصول و قوانین و اخلاق، تخطی می کنند.
پروژه ملی سپتام را در همین مقوله می توان دید.
جای که سپتام واقعیت را نمی گذارد کتمان شود حتی اگر ماه‌ها از آن بگذرد به همین دلیل است که عده ای با انتشار شایعاتی که خودشان هم می دانند دروغ محض است قصد دارند تا خود را خوب جلوه دهند.
دقیقا همان دلیل تراشی برای نشان دادن ریای وجود مخفی انحصار خواهان موجب شد تا به گونه ای وانمود کنند تا دیگران او را دلسوز تصور کنند.
سپتام، خود دلیلی بر واقعیت جامعه است تا جامعه سالم را توسعه بدهد.
