سالانه سه میلیون دانش آموز با هزاران امید و آرزو به عرصه دانشگاه وارد میشوند تا مهندسان و پزشکان آینده مملکت شوند، این در حالی است که طبق آمار سازمان آمار کشور سه میلیون نفر بیکار در ایران وجود دارد که ۳۸درصد این افراد فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند، به عبارتی سالانه کشور ۸۰۰هزار فارغ التحصیل بیکار را در آغوش خود جای میدهد.
نکته قابل توجه این است که طبق آمار به دست آمده نرخ بیکاری در رشته های مهندسی وحرفههای مهندسی با وجود استقبال و تقاضایی که از این رشته می شود بسیار زیاد است، این آمار نشان می دهد که سهم بیکاری دختران فارغ التحصیل دانشگاهی بیش از ۲ برابر پسران است.
عموما در سطح دنیا نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی از سایر افراد جامعه کمتر است اما متاسفانه این امر در ایران وضعیتی کاملا عکس وضعیت جهانی دارد، برای جویا شدن این علت به سراغ برخی از دانشجویان، اساتید و مسؤولان رفتیم که بخشی از گفتوگو با دانشجویان را در این بخش میخوانید.
نگار حیدری دانشجوی رشته روزنامه نگاری در مقطع کارشناسی درباره بیکاری جوانان به خصوص فارغ التحصیلان میگوید: علت بیکاری جوانان به خصوص فارغ التحصیلان رادر نحوه تربیت فرزندان از سوی پدر و مادرها میدانم، چرا که اغلب والدین انتظار دارند فرزندشان شغلی مستقل داشته باشند و پشت میز ریاست بنشینند، من نخستین دلیل بیکاری را نحوه تربیت پدر و مادرها میدانم و دلیل بعدی این است که جوانان امیدشان را برای کارکردن از دست دادهاند، همانطورکه همه ما می دانیم هر محیط کاری سختیهای خودش را دارد ولی جوانان امروز تن به این سختی ها نمی دهند و تحمل از صفر شروع کردن را ندارند، اغلب پدر و مادرها اجازه نمیدهند فرزندشان کار کردن را در جامعه تجربه کنند و معتقد هستند که فرزندشان شغلی دولتی داشته باشند.
* مشکل اصلی بیکاری را عدم اعتماد به نفس جوانان میدانم
حیدری ادامه میدهد: جوانان همنسل ما آینده شغلی خود را روشن نمی بینند و صرفا درس خواندن را برای اخذ مدرک ادامه میدهند و برای کارکردن تحصیل نمیکنند، خیلی از جوانان به رشته تحصیلی خود علاقه ای ندارند و به اجبار ادامه به تحصیل می دهند، من دانشگاه ها و استادان را خیلی مقصر این ماجرا نمیدانم چرا که معتقدم همه چیز به خود فرد بازمیگردد، اگر فرد به رشته تحصیلی اش علاقه داشته باشد و برای آینده اش برنامه ریزی کند، بیکار نخواهد ماند.
وی میافزاید: مشکل اصلی بیکاری را عدم اعتماد به نفس جوانان میدانم به دلیل اینکه حاضر نیستند کارهای مختلف را تجربه کنند، از نظر من فرد باید سختی بکشد تا تجربه کسب کند و به آینده شغلی که میخواهد برسد،کار به اندازه کافی در جامعه هست و این ما(جوانان)هستیم که تنپرور شدیم و پیگیر کار نیستیم، البته همه ما به لفظ به دنبال کار میگردیم ولی به عمل کار برمی آید نه به سخن دانی.
نیلوفر مولایی نیز دانشجوی روزنامه نگاری در مقطع کارشناسی دانشگاه سوره میگوید: علت بیکاری دانشجویان فارغ التحصیل موارد زیادی را شامل می شود، از نظر من اول باید زیرساختهای کشور را درست کنند، دانشجو باید بداند در آینده چه شغلی در انتظارش است؛ متاسفانه به جوانان میدان داده نمی شود و فردی که می خواهد شغلی را مرتبط با رشته تحصیلی اش آغاز کند از او سابقه کار میخواهند، این درحالی است که یک جوان ۲۲ساله که تمام وقت خود را صرف تحصیل کرده و هیچ سابقه کاری ندارد چگونه ممکن است هفت سال سابقه کار داشته باشد.
مولایی میافزاید: بیکاری اغلب فارغ التحصیلان بخشی مربوط به خودآن ها در زمان دانشجویی و بخشی مربوط به اساتید و دانشگاه است، ما اساتیدی داریم که بسیار خوب تدریس میکنند و آگاهی بالایی دارند ولی دانشجو علاقهای به رشته تحصیلیاش ندارد و پیگیر درس نیست البته برخلاف این امر هم وجود دارد.
وی ادامه میدهد: مشکل اصلی بیکاری فارغ التحصیلان به وزرات علوم و آموزش و پرورش نیز برمیگردد که همه این موارد در نهایت به نهاد دولت متصل میشود چرا که این وزارتخانهها زمینه مناسب اشتغال را برای جوانان فراهم نمیکنند در صورتی که باید در زمان دانش آموزی آموزش های لازم داده شود تا فارغالتحصلها مهارت آموزی را کسب کنند.
* علت بیکاری فارغ التحصیلان عدم مهارتآموزی است
زهرا بهادری دانشجوی رشته علوم تربیتی در مقطع کارشناسی نیز علت بیکاری فارغ التحصیلان را عدم مهارتآموزی آنها عنوان میکند و میگوید: من علت بیکاری بیشتر فارغالتحصیلان را عدم مهارت آموزی می دانم، چراکه من دانشجوی رشته علوم تربیتی هستم دانشجویان این رشته قرار است در آینده با کودکان، دانش آموزان و دانشجویان ارتباط برقرار کنند ولی دانشجویان هیچ مهارتی اعم از فن بیان و خلاقیت ندارند و میخواهند با اخذ مدرک لیسانس بدون گذراندن هیچ کارگاه و کسب مهارتی وارد بازار کار شوند و حقوق معینی داشته باشند، درحالی که باید سطح فکری مان را بالا ببریم، ازنظرمن بعد از فارغ التحصیلی در مقطع کارشناسی حداقل باید دو سال مهارت آموزی در رابطه بارشته تحصیلی داشته باشیم.
بهادری ادامه میدهد: امروزه یک روحیه نا امیدی به سراغ دانشجویان آمده است که گمان میکنند آینده شغلی نخواهند داشت و عامل اصلی این بیکاری عدم مهارت آموزی است که من دولت و وزرات علوم را دراین امر مقصر میدانم چرا که بسترهای لازم را برای مهارت آموزی فراهم نکردهاند.
فرناز مظاهری دانشجوی رشته روانشناسی بالینی دانشگاه الزهرا(س) نیز تاکید دارد که مجموعه ای از عوامل دست به دست یکدیگر می دهند تا این اتفاق رخ میدهند، مهم ترین عامل از نظر من نظام آموزشی و فراهم نبودن بستر جامعه برای فارغ التحصیلان دانشگاهی است، چرا که فرد از زمان دانش آموزی خود مهارت آموزی را یاد نمی گیرد، همینطور در بعداز فارغ التحصیلی دانشجو مهارت لازم در رشته تحصیلی خود را کسب نکرده و صرفا به صورت تئوری تحصیل میکند چرا که در بیشتر رشته ها دانشجویان باید کار را به صورت کارگاهی و عملی انجام دهند، از سوی دیگر ازدیاد دانشگاه ها و تعداد زیاد فارغ التحصیلان سبب شده است شرایط مناسب کاری وجود نداشته باشد.
سارا کیادربند سری دانشجوی رشته حقوق نیز در این زمینه میگوید: مهمترین دلیل بیکاری فارغ التحصیلان تعدد دانشگاهها و ازدیاد فارغ التحصیلان است که این امر موجب مدرک گرایی می شود، چرا که امروزه برخی از افراد بدون گذراندن تحصیلات آموزش عالی مدرک میگیرند و همین امر باعث می شود نیروهای جوانی که دارای تحصیلات عالی هستند کار مناسب پیدا نکنند، درکنار این موارد پذیرش و استخدام در بیشتر مراکز دولتی سخت است به عنوان نمونه برخی ازرشته ها مانند حقوق فرد می تواند بعد از فارغ التحصیلی به صورت انحصاری وارد بازار کار شود ولیکن در دیگر رشته ها اینگونه نیست.
وی در ادامه می گوید: متاسفانه در کشور ما زیرساخت های فرهنگی به شدت ضعیف است، ممکن است دولت بودجه کافی داشته باشد ولی این بودجه در راه درست استفاده نمی شود و همین طور به نیروهای جوان میدان داده نمی شود، اگر بودجه مربوطه صرف اشتغال زایی جوانان شود مسلما به نفع آینده کشور خواهد بود، باتوجه به ازدیاد فارغ التحصیلان سبب میشود فرد به سراغ اشتغال ناقص برود و اشتغال ناقص به معنای این است که فرد شغل متناسب با رشته تحصیلی خود را پیدا نمی کند و از نظر من این امر برای آینده کشور خطر آفرین است، اساتید نیز در این امر تاثیرگذارند، اگر استادی روحیه دلسوزی نسبت به دانشجویان خود نداشته باشد و مفاهیم را به خوبی منتقل نکند دانشجویان بار علمی مفیدی نخواهند داشت.
